LOGO-De-Meelfabriek.jpg
DE MEELFABRIEK

Categorie: OMD

Schoonmakerij en Ketelhuis-QR

Posted on by De Meelfabriek

SCHOONMAKERIJ EN KETELHUIS

De Schoonmakerij is gebouwd in 1937 als plek waar het graan werd gewassen. Het gebouw is ontworpen door architect Buurman in de stijl van het Nieuwe Bouwen: functioneel, flexibel en technisch vooruitstrevend. De gevel van baksteen met grote raampartijen is nog deels in verval, maar wordt volledig gerestaureerd, net als het Molengebouw en Riffellokaal ertegenover. De kozijnen worden er allemaal uit gehaald, schoongemaakt en voorzien van een nieuwe coating en speciaal dun dubbelglas om daarna weer terug geplaatst te worden. Hier zie je goed het enorme verschil tussen een gerestaureerde en nog niet gerestaureerde gevel.

De Schoonmakerij heeft een opvallend vrijdragend betonskelet, wat voor die tijd een innovatieve bouwmethode was. Mede daarom is ook dit pand aangewezen als rijksmonument.

Het gebouw krijgt op beneden etages het nieuwe Azzurro City Spa & Wellnesscentrum, welke overloopt in de daarachter gelegen nieuwbouw Silotoren en het zwembad.

Bouwjaar: 1937 / transformatie: start 2025/2026
Architect: B. Buurman / transformatiearchitect: Studio Akkerhuis Architects

Het Ketelhuis is het oudste nog bestaande gebouw op het terrein van De Meelfabriek. Gebouwd in 1894 als meelpakhuis, maar in de archieven al jaren ‘Ketelhuis’ genoemd, hoewel het oorspronkelijke ketelhuis ernaast stond. Het is een rijksmonument, en met recht: dit compacte gebouw is een zeldzaam voorbeeld van vroege beton- en ijzerconstructies in utiliteitsbouw. Opvallend is het tongewelfdak, versterkt met gietijzeren profielen en het enige ronde dak op het terrein. Het ontwerp is van de Leidse architect W.C. Mulder.

De karakteristieke boogramen, gietijzeren kolommen en gewelfde plafonds maken het Ketelhuis tot een monumentaal pareltje aan het Ankerpark. Vanaf september 2025 start de transformatie naar een ontwerp van Studio Akkerhuis Architects: vijf royale lofts van circa 130 m² worden gerealiseerd, elk één per etage. De begane grond krijgt in de toekomst een commerciële invulling. In het ontwerp blijft de industriële charme volledig zichtbaar, terwijl het gebouw wordt voorzien van moderne technieken zoals vloerverwarming, koeling, warmtepompen en volledige isolatie, uiteraard gasloos.

Bouwjaar: 1894 / transformatie: start 2025
Architect: W.C. Mulder / transformatiearchitect: Studio Akkerhuis Architects

Poortgebouw-Directiekantoor-QR

Posted on by De Meelfabriek

POORTGEBOUW EN DIRECTIEKANTOOR

Het karaktervolle Poortgebouw uit 1940 stond ooit op de nominatie voor sloop, maar is inmiddels een gewaardeerd rijksmonument. Het werd ontworpen door architect B. Buurman in de stijl van het Zakelijk Expressionisme, herkenbaar aan de strakke lijnen en functionele baksteenarchitectuur.

Oorspronkelijk deed het gebouw dienst als fietsenstalling en garage voor directie-auto’s. In recente jaren kreeg het een tijdelijk tweede leven als pop-up locatie voor creatieve ondernemers. Sommige daarvan, zoals Bizon Events en OWN Agency, zijn inmiddels elders op het terrein gevestigd.

Het Poortgebouw is volledig gerestaureerd aan de buitenzijde, waarbij de originele uitstraling behouden bleef. Het interieur was al niet meer origineel en is nu verbouwd tot ruimte aan de achterzijde voor bergingen voor de bewoners van het Meelpakhuis en voor transformatoren. In het voorste deel zijn voorlopig de uitvoerders en medewerkers van de bouw gehuisvest.

Bouwjaar: 1940 / transformatie: start 2024
Architect: B. Buurman / transformatiearchitect: Studio Akkerhuis Architects

Aan de overkant staat het Directiekantoor, eveneens gebouwd in 1940 en ontworpen door B. Buurman in de stijl van het Zakelijk Expressionisme. Hier waren de directiekamers, de administratie, het laboratorium én de proefbakkerijvan Meelfabriek De Sleutels gevestigd.

Op de tweede verdieping in het laboratorium werd het meel chemisch getest. In de bakkerij werden brood en cake proefgebakken om de kwaliteit van het meel te demonstreren. De medewerkers mochten de proefproducten aan het eind van de dag mee naar huis nemen, een geliefd extraatje (eerst gratis, later tegen kleine vergoeding).

Het gebouw is volledig gerestaureerd, met veel oog voor originele details: van de stalen draaideur tot de oude kluizen, trappartij, vloeren en lambriseringen. De sfeer van toen is nog steeds voelbaar. Nu hebben hier creatieve, duurzame en inspirerende bedrijven hun plek hebben gevonden.   

Aan de zijde van de Oosterkerkstraat prijkt een bijzondere gevelsteen met ‘De Oranjeboom’, afkomstig van een molen uit 1734. Die molen stond ooit aan de Zijlsingel en was eigendom van molenaar Jacob Koole, die na een blikseminslag in zijn molen samen met graanhandelaar Arie de Koster een nieuwe weg insloeg: de oprichting van een ‘Stoom-meelfabriek De Koster & Co.’  Daarmee begon het industriële avontuur dat zou uitgroeien tot meelfabriek de Sleutels– een naam die in de jaren ’20 officieel werd, maar onder Leidenaren al veel langer bekend was. De Leidse sleutels boven de voordeur herinneren nog altijd aan deze naam. De eerdere naam met verwijzing naar stoommachine was sinds de komst van stroom niet logisch meer.

Bouwjaar: 1940 / Opgeleverd 2018
Architect: W.C. Mulder / transformatiearchitect: Studio Akkerhuis Architects

 

 

Historische plattegrond De Meelfabriek in Leiden

Meelfabriek Tuin-QR

Posted on by De Meelfabriek

MEELFABRIEK TUIN

De tuin van De Meelfabriek is ontworpen als een rustpunt te midden van alle levendigheid. Een plek tussen de monumenten en nieuwbouw en bovenop de parkeergarage, waar bewoners, omwonenden en passanten kunnen genieten en elkaar kunnen ontmoeten. Hier stonden in het verleden onder meer magazijn- en werkplaatsruimtes. Die hebben in de transformatie van het gehele complex plaats gemaakt voor natuur.

Het ontwerp door landschapsarchitect Piet Oudolf i.s.m. LOLA Landscape Architects. Er zijn maar liefst 13.000 planten van bijna 60 verschillende soorten gebruikt. Het beplantingsplan is in de kenmerkende stijl van Oudolf, waarbij hij uitgaat van de veranderlijkheid van de natuur: ieder seizoen brengt schoonheid van nieuwe kleuren en vormen.

LOLA is betrokken bij de inrichting van het gehele terrein van De Meelfabriek. Zij hebben ook het conceptontwerp voor het Singelpark ontwikkeld. Ze hechten grote waarde aan verbinding en verwondering. De glooiende paden, de zitobjecten in de tuin, de betonnen lijst om de tuin, maar ook het lijnenspel van de goten op het terrein maken allemaal deel uit van hun ontwerp.

Middels deze goten wordt het regenwater van het terrein bovendien opgevangen in een kratten die onder de gehele tuin zijn geplaatst. Dit krattensysteem werkt als ware een enorme duurzame regenton, waaruit de tuin kan putten in tijden van langdurige droogte.

Oplevering: 2024
Ontwerp: LOLA Landscape Architects & Piet Oudolf

Silogebouwen-QR

Posted on by De Meelfabriek

SILOGEBOUWEN

Achter de enorme gevel gaan 3 silogebouwen schuil uit verschillende jaren: 1907, 1937 en 1938 -alle drie rijksmonument. Het oudste is ontworpen door de Leidse architect Mulder, de andere door architect Buurman (en enkele toevoegingen door zijn opvolger Schutte). Studio Akkerhuis heeft nu een ontwerp gemaakt om ze te transformeren tot het Hotel De Meelfabriek.

De silo’s dienden vroeger als opslag voor meel en graan. Het oudste gebouw, uit 1907, herken je vanaf de Zijlsingel aan de witte tuitgevel. Dat gebouw was een van de eerste grote gebouwen in Nederland van gewapend beton. Onder de gebouwen op de begane grond zijn veel betonnen kolommen en trechters te zien. De cellenstructuur van de silo’s wordt straks deels opengemaakt, zodat er 127 unieke hotelkamers kunnen komen.

In 1983 – een paar jaar voor de sluiting van de fabriek – werd de betonnen gevel met een zonnewijzer bedekt om de slechte staat van het beton af te schermen. Dit was destijds de grootste verticale zonnewijzer ter wereld. De zonnewijzer functioneert nu alweer een tijdje niet meer en wordt straks helemaal weggehaald. In plaats daarvan komen er lange, verticale glasstroken in de gevel, die licht brengen in de hotelkamers en verwijzen naar de hoge silo’s erachter.

Bouwjaar: 1904, 1937, 1938
Architect: W.C. Mulder / transformatiearchitect: Studio Akkerhuis Architects

Molengebouw en Riffellokaal-QR

Posted on by De Meelfabriek

MOLENGEBOUW EN RIFFELLOKAAL

Deze twee gebouwen lijken één geheel maar zijn in feite twee aparte rijksmonumenten: het Molengebouw (1947) en het Riffellokaal (1931). Beide zijn ontworpen door de Leidse architect Buurman.

De gebouwen zijn typische voorbeelden van het Nieuwe Bouwen: functioneel, flexibel en technisch vooruitstrevend. De constructie bestaat volledig uit stalen kolommen en liggers – vandaar ook de bijnaam het stalen gebouw. Dit type staalskeletbouw bood veel vrijheid: vloerniveaus werden afgestemd op de machines en door houten vloeren/plafonds konden leidingen eenvoudig worden verplaatst bij veranderende indelingen.

In het Molengebouw werd graan gemalen met stalen walsen. Als deze glad werden, gingen ze naar het Riffellokaal waar ze werden opgeruwd – dit heet riffelen, vandaar de naam.

Van industrie naar wonen en werken
In 2020 kregen de eerste bewoners van de nieuwe loftwoningen hun sleutels. In totaal zijn er 30 lofts gerealiseerd, elk uniek van indeling en grootte – sommige met plafonds tot wel 5 meter hoog. Het oorspronkelijke industriële karakter is overal voelbaar: van de ranke stalen kozijnen tot de houten plafonds en zichtbare stalen kolommen. Bovenop is een nieuwe modern penthouse toegevoegd. Hier zijn ook stalen kolommen en open ruimtes bepalend in het ontwerp, waarmee oud en nieuw stijlvol samensmelten. Op de begane grond bevinden zich sinds 2023 commerciële en sociale ondernemers.

Verduurzaming en restauratie
De transformatie van fabriek naar woning en werken vroeg om slimme ingrepen. De originele staalconstructie werd gestraald, opnieuw geconserveerd en voorzien van brandwerende coating. De houten plafonds zijn zoveel mogelijk behouden of hersteld. De stalen raamkozijnen zijn zorgvuldig gerestaureerd en voorzien van dubbel isolatieglas. De gebouwen zijn volledig gasloos en maken gebruik van een eigen warmte-koudeopslagsysteem. Zo wordt industrieel erfgoed toekomstbestendig.

Bouwjaar: 1947 en 1931 / Opgeleverd 2020 (woningen) en 2023 (commerciële ruimten)
Architect: W.C. Mulder / transformatiearchitect: Studio Akkerhuis Architects

Meelpakhuis-QR

Posted on by De Meelfabriek

MEELPAKHUIS

De tuin van De Meelfabriek is ontworpen als een rustpunt te midden van alle levendigheid. Een plek tussen de monumenten en nieuwbouw en bovenop de parkeergarage, waar bewoners, omwonenden en passanten kunnen genieten en elkaar kunnen ontmoeten. Hier stonden in het verleden onder meer magazijn- en werkplaatsruimtes. Die hebben in de transformatie van het gehele complex plaats gemaakt voor natuur.

Het ontwerp door landschapsarchitect Piet Oudolf i.s.m. LOLA Landscape Architects. Er zijn maar liefst 13.000 planten van bijna 60 verschillende soorten gebruikt. Het beplantingsplan is in de kenmerkende stijl van Oudolf, waarbij hij uitgaat van de veranderlijkheid van de natuur: ieder seizoen brengt schoonheid van nieuwe kleuren en vormen.

LOLA is betrokken bij de inrichting van het gehele terrein van De Meelfabriek. Zij hebben ook het conceptontwerp voor het Singelpark ontwikkeld. Ze hechten grote waarde aan verbinding en verwondering. De glooiende paden, de zitobjecten in de tuin, de betonnen lijst om de tuin, maar ook het lijnenspel van de goten op het terrein maken allemaal deel uit van hun ontwerp.

Middels deze goten wordt het regenwater van het terrein bovendien opgevangen in een kratten die onder de gehele tuin zijn geplaatst. Dit krattensysteem werkt als ware een enorme duurzame regenton, waaruit de tuin kan putten in tijden van langdurige droogte.

 

Oplevering: 2024
Ontwerp: LOLA Landscape Architects & Piet Oudolf