Voor aanvullende pers, media of PR vragen over De Meelfabriek kunt u contact opnemen met Patty Beuk.
For press, media or PR questions in English about De Meelfabriek contact Patty Beuk.
PERSKIT DE MEELFABRIEK
INTRODUCTIE
De Meelfabriek in Leiden is een omvangrijk herbestemmingsproject. De tien rijksmonumenten worden nieuw leven ingeblazen, aangevuld met spraakmakende nieuwbouw. De gebouwen bieden plek om te wonen, werken, winkelen en bovenal te ontmoeten en te ontspannen. Met lofts, appartementen en studentenwoningen, hotel, restaurant, sport & wellness, kantoren, winkels en ruimte voor kunst en cultuur ontstaat een levendige plek in de stad. Een unieke plek waar het industriële erfgoed verweven wordt met hedendaagse lifestyle. Een ontmoetingsplaats van bewoners en bezoekers, van stadsgenoten en toeristen. Een plek die de geschiedenis én de toekomst van de stad is.
In een eerste stadium (2002-2013) heeft de Zwitserse architect Peter Zumthor het masterplan ‘back to the bones’ ontworpen voor de Meelfabriek. Sinds 2015 werkt Studio Akkerhuis aan de uitwerking van een vernieuwd masterplan en is verantwoordelijk voor de architectuur van het imposante complex. Piet Oudolf is verantwoordelijk voor het tuinontwerp. LOLA landscape architects ontwierp het landschap om te verbinden en om in te dwalen. Van der Wiel Bouw staat samen met trouwe onderaannemers en leveranciers garant voor de uitvoering.
ARCHITECTUUR
Een spraakmakend totaalontwerp met transformatie, nieuwbouw, tuin- en landschapsarchitectuur.
BEELDEN
Beschikbare afbeeldingen, foto’s etc. zijn op aanvraag bij Patty Beuk en ons logo is op deze pagina te downloaden.
MEDIA
Hier vindt u onze social media en een selectie van publicaties door externe media.
DUURZAAMHEID
Een grote diversiteit aan duurzame maatregelen is verweven door het hele project.
HET CONCEPT
Het vormgeven van De Meelfabriek gaat verder dan de bouwtekeningen. Het begint met een visie en komt tot uiting in een vloerplan, waarin de passie en overtuiging die aan de visie ten grondslag liggen voelbaar blijven. De Meelfabriek heeft als kernwaarden ontmoeting en verbinding en ambieert een nieuw knooppunt voor de stad en haar omgeving te zijn.
TOELICHTING
Alle nieuwe functies binnen het project stimuleren ontmoeting en verbinding, zowel de commerciële als de niet-commerciële. Sterk geïndividualiseerde levens- en werkstijlen vragen om verbindingsfuncties. Een vitale stad voorziet hierin. De Meelfabriek is in deze ambitie een van de knooppunten.
De Meelfabriek is een herontwikkelingsproject, waarin de kwaliteiten van industrieel erfgoed worden verbonden met de hedendaagse kenniseconomie. Door een nadrukkelijke functievermenging gericht op variëteit en diversiteit worden de voorwaarden gecreëerd voor een vitaal en creatief trefpunt. De Meelfabriek stelt zich nadrukkelijk open voor de regio en vervult daarin een cultureel en maatschappelijk verrijkende functie. Het knooppunt biedt een verrijking voor de regiobewoners en een inspirerende bestemming voor toeristen. Dat geldt ook voor de omliggende wijken in Leiden die voorheen buiten het middelpunt lagen en nu meer verbonden worden aan het stadscentrum.
Fysieke verbinding vindt plaats door de ligging van het project en de inzet op (duurzame) transportmiddelen. Vanaf De Meelfabriek ben je zo op de snelweg naar Schiphol, Amsterdam, Den Haag en Rotterdam, maar ook het strand en de Keukenhof liggen op een steenworp afstand. Elektrische auto’s kunnen opgeladen worden in de parkeergarage. Gebruik van fiets of ov wordt gestimuleerd en de auto is beschikbaar op momenten waar het noodzakelijk is. Voor eigen vervoer biedt een drielaags ondergrondse parkeergarage ruimte. Hiermee blijft het terrein autovrij zonder op comfort in te boeten. Op de fiets of te voet ben je in een mum van tijd in het oude stadscentrum.
De tuin van De Meelfabriek is een van de schakels van het Singelpark: een uniek kilometerslang stadspark dat het historisch centrum van Leiden omringt. Het water van de Singels vormt de blauwe ader door het park. Het terrein van De Meelfabriek wordt hierdoor onderdeel van de doorgaande route voor recreanten te voet, te fiets en te water. Het bedrijf Bizon Events is gevestigd in De Meelfabriek en hét adres om fietsen te huren of om een tocht over het water in een elektrische boot te boeken.
Binnen de commerciële functies zullen horeca, winkels en wellness extra aandacht schenken aan persoonlijke ontmoetingen. Zo zal het sport&wellness-centrum gericht zijn op welbevinden in de breedste zin van het woord. Het zal toegankelijk zijn voor de hotelgast, bewoners en bezoekers van buitenaf. Het hotel zal voor zowel zakelijke- als de vrijetijdsgasten een optimale beleving bieden door de unieke ruimtes, de bijzondere omgeving en het warme ontvangst. En het winkelaanbod toont geen massaproductie, maar selectief gekozen producten of zelfs maatwerk. De klant krijgt aandacht, persoonlijk advies en het comfort om op z’n gemak te kunnen rondstruinen van hotel naar winkel, naar wellness en een kop koffie in de bar.
Ook de invulling van de kantoorruimtes is gebaseerd op de filosofie van De Meelfabriek: bedrijven zullen raakvlakken hebben met creativiteit, duurzaamheid en wellness. Te denken valt aan ontwerpstudio’s en ateliers, fysiotherapie en leerwerkplekken. Een gevarieerd aanbod aan ruimtes ontstaat, ieder met een eigen accent qua architectuur en invulling. Eigen en gezamenlijke werkruimtes wisselen elkaar af. Telkens met als doel om elkaar onderling te versterken, vanuit De Meelfabriek naar de onderneming en vice versa. De huidige ondernemers zetten de toon met een mengeling van gevestigde bureaus en start-ups en een gevarieerd aanbod aan diensten.
Veel aandacht is er voor kunst en cultuur. Flexibele ruimtes die inzetbaar zijn voor debat- en ontmoeting, tentoonstellingen, events en workshops. Programmering kan variëren van een modeshow tot een tourlocatie van een filosofieclub. Maar er is ook mogelijkheid voor het tentoonstellen van de kunst en een congreslocatie. De activiteiten zijn vervlochten door alle panden en door de verschillende functies. Zo zullen de onderste etages van het Meelpakhuis een plek zijn waar mensen elkaar ontmoeten voor mooie producten en presentaties. De karakteristieke panden zijn nu al erg gewild als inspirerende achtergrond voor uiteenlopende voorstellingen en festivals. Dit zal nog verder uitgewerkt worden in det toekomstige programmering.
Als hoogwaardige congresstad kan Leiden zich internationaal meten met steden als Oxford, Cambridge en Salamanca. Met zijn universiteit en Bio Science Park behoort Leiden tot de meest vooraanstaande Europese wetenschappelijke kenniscentra en kan hiermee bogen op een vruchtbare voedingsbodem voor internationale congressen.
De stad trekt zowel zakelijke als particuliere bezoekers. Dankzij de dertien musea, is er geen stad in Nederland waar cultuur zo makkelijk kan worden gecombineerd met een zakelijke bijeenkomst. Particuliere cultuurliefhebbers weten de stad ook te vinden en zeer te waarderen. De ontwikkeling van het winkelcentrum met eigentijdse winkels in het historische hart draagt hier zeker aan bij. Het hotel zal zich op al deze doelgroepen richten met een divers kameraanbod voor korte of langere verblijfsduur. De Skybar, het restaurant en ruimten voor evenementen in het hotel worden aangevuld met de overige beschikbare faciliteiten op het terrein.
De Meelfabriek is hét gebied waar de verbinding van alle facetten voor iedere bezoeker telkens weer verrijkend voelt en waar herhaalbezoek een vanzelfsprekendheid is.
FEITEN
In één oog opslag alle gegevens m.b.t. de gebouwen van De Meelfabriek. Klik op de afbeelding voor vergroting.
PERSONEN
Het zijn de mensen die De Meelfabriek weten te transformeren naar een unieke locatie.
Zij maken het verschil, samen met alle bouwvakkers, bewoners, huurders, bezoekers, etc.
Graag stellen we ze een aantal hoofdrolspelers voor:
AB VAN DER WIEL
Ab van der Wiel werd tijdens een bezoek aan het ruige New York’s Meatpacking District begin jaren ’80 geïnspireerd door het hergebruik van de rauwe industriële gebouwen. Toen hij hoorde van de naderende sluiting van de meelfabriek in zijn geboorteplaats Leiden, zag hij direct de waarde in van dit industriële complex.
Deze waarde werd in 2001 bevestigd door de benoeming van tien van de gebouwen tot rijksmonument. Architect Peter Zumthor formuleerde het uitgangspunt ‘back-to-the-bones’ voor het masterplan van de transformatie. Voor ieder gebouw werd met een kritisch oog en met lef bekeken wat dit monument tot monument maakte, om vervolgens aan te duiden hoe deze elementen versterkt konden worden en welke onderdelen aangepast dan wel gesloopt konden worden ten gunste van een duurzame transformatie. Studio Akkerhuis werd in 2015 ingehuurd om het masterplan door te te ontwikkelen. Samen met Landschapsarchitecten LOLA en Piet Oudolf brengen ze de locatie tot leven. Studio Akkerhuis is nog altijd de hoofdarchitect van De Meelfabriek.
Zij vertalen de visie van Ab van der Wiel naar een toekomst gericht duurzaam plan. De kracht zit in het leggen van de hoge lat en deze in uitvoering na te streven door een klein team met direct lijnen aangezien Ab van der Wiel zowel ontwikkelaar en eigenaar van De Meelfabriek is, als eigenaar van het betrokken bouwbedrijf, daarnaast zijn er langdurige nauwe banden met architect, onderaannemers en leveranciers. De Meelfabriek wordt een inclusief stuk stad, waar ruimte is voor iedereen, inclusief omwonenden en bezoekers. De herbestemming combineert stedelijke verdichting met de ontwikkeling van een bijzonder stuk stad.
BART AKKERHUIS
Bart Akkerhuis is architect en oprichter van Studio Akkerhuis Architects, een in Parijs gevestigd architecten- en ontwerpbureau. De groep van 35 architecten uit 15 verschillende landen vormt een samenwerkend en hecht team, met een gemeenschappelijke passie voor architectuur en design.
Sinds de oprichting in september 2014 is de studio snel gegroeid en werkt internationaal aan een verscheidenheid van spraakmakende projecten. Het werk van het bureau varieert van kleinschalige installaties – zoals een tijdelijk theater met 250 zitplaatsen gemaakt van bamboe – tot het hoofdkantoor van Google in Parijs en de transformatie van De Meelfabriek in Leiden.
De studio is toegewijd aan creativiteit en originaliteit en erkent tegelijkertijd de pragmatische noodzaak die gepaard gaat met het leveren van ontwerp- en architectuurprojecten. De studio werkt aan alle ontwerpfasen van een project: van conceptontwerp tot bouwtoezicht. In teamverband met hun klanten en adviseurs besteden ze bijzondere aandacht aan het detail en de ontwikkeling van oplossingen op maat in een echt gezamenlijk ontwerpproces.
In 2016 ontving de studio de Design Vanguard Award van Architectural Record, en in 2019 behaalden ze de prestigieuze World Architecture Festival Award voor hun Meelfabriek project (Leiden) dat ook de ‘Juryprijs’ categorie ontving bij de Rijnlandse Architectuur Prijs in 2023.
Bart Akkerhuis is een voormalige partner van Renzo Piano Building Workshop. Studio Akkerhuis werkt nog altijd samen met Renzo Piano Building Workshop aan verschillende projecten in Parijs, Toronto en Monaco.
PETER VEENSTRA
LOLA Landscape Architects is een bureau voor vooruitstrevende landschapsarchitectuur. Het onderzoekt en ontwerpt ruimtelijke transities van bestaande cultuurlandschappen. Met doordachte ideeën en doelgerichte ingrepen wil LOLA (LOst LAndscapes) die landschappen optimaliseren tot mooie, gezonde en duurzame plekken. Daarin neemt het ontwerpen van unieke belevenissen een prominente plek in: landschappen om in te dwalen, te verbazen en te verwonderen, te genieten en te dromen. Ze werken wereldwijd aan diverse grote landschapsontwerpen, waaronder het Singelpark in Leiden. Peter Veenstra werkt regelmatig aan projecten met Piet Oudolf, waaronder voor De Meelfabriek. Ze ontwierpen ook het landschap van Gasklockan in Stockholm, een gebied vol achtergelaten gasometers. LOLA ontving onder meer de Jonge Maaskantprijs voor jonge architecten en de Topas Landscape Award.
PIET OUDOLF
Piet Oudolf is zonder twijfel de bekendste Nederlandse landschapsarchitect. Zijn tuinen en parken zijn van internationale faam, zoals de Highline in New York en het Millennium Park in Chicago. Hij woont en werkt in het Gelderse Hummelo samen met zijn vrouw Anja. Oudolf is een bekende representant van The Dutch Wave, een stroming in de tuinarchitectuur waarbij natuurlijke plantengemeenschappen, kunst en tijd (de seizoenen) inspiratiebronnen zijn. Hij ontving onder andere de Prins Bernhard Cultuurprijs en de Maaskantprijs voor zijn werk en is onlangs benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau. Oudolf zal in zijn kenmerkende stijl De Meelfabriek Tuin ontwerpen.
Aangenaam kennis te maken: De Meelfabriek
Waarvoor dienden de gebouwen op het terrein van De Meelfabriek oorspronkelijk?
En wat houdt hun nieuwe functie zoal in? Een voorstelrondje van de 10 unieke onderdelen van het complex.
MEELPAKHUIS, rijksmonument
Een puur functioneel ontwerp was deze constructie met betonnen paddenstoelkolommen voor de opslag van vele kilo’s meel. Door de vervanging van de oorspronkelijke bakstenen gevel door een verdiepte glazen gevel, is de ritmische structuur van de kolommen zichtbaar geworden. Bovenin zijn de kolommen smaller – daar was minder draagkracht nodig. De basis is zo sterk dat 3 nieuwbouwlagen konden worden toegevoegd. De monumentale sul, voorheen een soort glijbaan voor het transport van meelzakken, is de eyecatcher van het private trappenhuis. De begane grond en eerste etage herbergen straks een vernieuwend commercieel en cultureel concept. Bij de transformatie zijn veel ingenieuze duurzaamheidsmaatregelen toegepast.
Bouwjaar: 1937 / transformatie: start 2021, oplevering 2024
Architect: B. Buurman / transformatiearchitect: Studio Akkerhuis Architects
SINGELTOREN
De nieuwgebouwde ranke woontoren van 45 meter hoogte omvat 30 appartementen en 2 penthouses. De diversiteit en compositie van de drie geschakelde torens van verschillende hoogte sluiten aan bij de omgeving: de Oosterkerkstraat, de Meelfabriektuin en -plein én de Singel. De opdeling geeft de Singeltoren een elegante uitstraling; een subtiele toevoeging aan de skyline. De strakke detaillering van beton, glas en aluminium, met ramen van vloer tot het hoge plafond voor een grandioos uitzicht, past perfect bij het industriële karakter van De Meelfabriek. De hoogwaardige glasisolatie zorgt voor een laag energieverbruik en hoog geluidscomfort, de eigen bodembronnen voor een duurzame energievoorziening. De begane grond omvat de entree van de parkeergarage en Barthen Keuken Design Center.
Oplevering: 2022
Architect: Studio Akkerhuis Architects
SILOTOREN
De nieuwe Silotoren kenmerkt de rand van het Meelfabriek-terrein: direct aan de Zijlsingel en het Ankerpark, boven de City Spa en om de hoek van het Art Center. Het wellnesscentrum is gevestigd in de plint van het pand en verbonden met de gerestaureerde Schoonmakerij. De appartementen bieden een droomuitzicht over Leiden. De Silotoren is een nieuw icoon te midden van monumentale gebouwen, met 12 woonlagen voor 33 appartementen en 2 penthouses. De architectuur sluit qua vorm en materialisatie aan bij het stoere en industriële karakter van de monumentale panden op De Meelfabriek en verwijst naar het silogebouw dat hier ooit stond.
Oplevering: 2025
Architect: Studio Akkerhuis Architects
MOLENGEBOUW & RIFFELLOKAAL, rijksmonument
Ooit stonden hier machines om het graan te malen en verwerken, en riffelmachines die groeven in maalstenen aanscherpten. De oorspronkelijke bouw was gericht op functionaliteit en flexibiliteit, volgens het Nieuwe Bouwen. Bij de transformatie was het industriële karakter leidend. De originele gevel met specifieke raampartijen, de staalconstructie en houten plafonds ondergingen zorgvuldige restauratie en zijn nog altijd goed zichtbaar. De modernisering zorgde voor energiezuinige, luxe loftwoningen. Het nieuw toegevoegde penthouse verbindt het Molengebouw en Riffellokaal via een opvallende staal- en glasconstructie. De begane grond biedt een fijne plek aan de Fysiospecialist, kapsalon Les Soeurs, koffiebar Grutsk, Cadeau Lokaal en Atelier Kleurstof.
Bouwjaar: respectievelijk 1931 & 1947 / transformatie: 2020
Architect: B. Buurman / transformatiearchitect: Studio Akkerhuis Architects
DIRECTIEKANTOOR, rijksmonument
Dit was ooit de thuisbasis van de directie, de administratie, het laboratorium en de proefbakkerij van ‘Meelfabriek De Sleutels’. De vele originele elementen ademen de sfeer van de bijzondere historie. Zoals de authentieke Leidse sleutels boven de voordeur, die symbool staan voor het bedrijf dat sinds de jaren 20 van de vorige eeuw ‘Meelfabriek De Sleutels’ heette. De gevelsteen ‘De Oranjeboom’ komt van een korenmolen uit 1734. Het interieur bevat nog vele originele elementen. Tegenwoordig combineert dit kantoorverzamelgebouw de historische elementen met duurzame voorzieningen en een moderne kantoorinrichting. Het rijksmonument biedt nu onderdak aan Graphic Design and Photography, NPK Design, OWN Agency, As I-Search, VVKH architecten, Rimadesio en Energiek Leiden.
Bouwjaar: 1940 / transformatie: 2018
Architect: B. Buurman
KETELHUIS, rijksmonument
Het Ketelhuis is het oudste gebouw van De Meelfabriek. Het dateert uit 1894 en heeft in vroeger tijden vooral als meelpakhuis gediend. Het is een gaaf voorbeeld van een utiliteitsgebouw met bijzondere detaillering, waarbij de toepassing van beton en ijzer in de constructie opvalt. Het heeft prachtig elegante, gietijzeren kolommen en is het enige gebouw van De Meelfabriek met een rond dak. Nu gaat het gebouw een volgende fase in en transformeert het naar woonruimte in combinatie met ruimte voor kunst en cultuur op de begane grond.
Bouwjaar: 1894 / transformatie: vanaf 2025
Architect: W.C. Mulder / transformatiearchitect: Studio Akkerhuis Architects
SCHOONMAKERIJ, rijksmonument
De bouwtrant van het pand waarin ooit het graan werd gewassen heeft kenmerken van het Nieuwe Bouwen en het Zakelijk Expressionisme. In de bakstenen gevel lopen lange lijnen van stalen ramen en luiken Het vrijdragend gewapend betonskelet werd rond 1937 nog vrij weinig toegepast in fabrieksgebouwen. Het framestructuur van betonnen kolommen en liggers maakt dit gebouw uniek en zet de toon voor de sfeer van de toekomstige ruimtes. Waar ooit het graan gewassen werd, zal straks een City Spa zijn gevestigd met appartementen in de bovenste lagen. De sport en wellness op de begane grond loopt over in de achtergelegen nieuwbouw Silotoren en het zwembad.
Bouwjaar: 1937 / transformatie: vanaf 2024
Architect: B. Buurman / transformatiearchitect: Studio Akkerhuis Architects
SILOGEBOUWEN, rijksmonument
Van deze drie gebouwen met silo’s die voor de opslag van meel dienden, is het oudste herkenbaar aan zijn witgepleisterde tuitgevel. Binnen op de begane grond vallen de betonnen kolommen en trechters op. De gebouwen omvatten een betonnen cellenstructuur die wordt opengezaagd en omgevormd tot bijzondere kamers en shortstay-appartementen. De vierkante dakopbouw met de S-vormige betimmering op 59 meter hoogte wordt een indrukwekkende suite. Hotel De Meelfabriek wordt de ontmoetingsplek voor zakelijk en privé, van ontbijt tot borrel, diner en overnachting.
Bouwjaar: 1904 + 1937 + 1938 / transformatie: vanaf 2025
Architect: W.C. Mulder + B. Buurman / transformatiearchitect: Studio Akkerhuis Architects
POORTGEBOUW, rijksmonument
Het stond op de nominatie voor de sloop, maar nu is de charme van het Poortgebouw juist van grote waarde voor De Meelfabriek en is het zelfs een rijksmonument. Het Poortgebouw was oorspronkelijk een rijwielstalling en garage voor directieauto’s. Het is gerestaureerd en geschikt gemaakt voor hergebruik. Het interieur was al niet meer origineel en biedt nu aan de achterzijde ruimte voor bergingen en transformatoren. Aan de voorzijde zijn de uitvoerders en medewerkers van de bouw voorlopig gevestigd.
Bouwjaar: 1940 / transformatie: 2026
Architect: B. Buurman / transformatiearchitect: Studio Akkerhuis Architects
DUWO-GEBOUW
Het DUWO-gebouw telt twee woonblokken met 58 luxe studentenappartementen en een ondergrondse enkellaagse parkeerkelder. In opdracht van DUWO – specialist in studentenhuisvestiging – zijn deze appartementen gebouwd voor studenten. De panden kijken aan de ene kant uit op de Waardgracht of het Looiersplein, aan de ander kant op de Meelfabriektuin. De keuzes in afwerking, kleur en materiaalgebruik maken het geen doorsnee studentencomplex. De toepassing van cortenstaal aan de kopgevel, de hekken van de inpandige balkons en de loopbrug geven het gebouw een warme en stoere uitstraling. Samen met de keuze van de gevelsteen en de donkere, terugliggende, aluminium geanodiseerde kozijnen sluit dit goed aan bij de herontwikkeling van De Meelfabriek.
Oplevering: 2018
Architect: Splinter
ARCHITECTUUR
Een spraakmakend totaalontwerp met transformatie, nieuwbouw, tuin- en landschapsarchitectuur.
HISTORIE
De Meelfabriek werd opgericht in 1884 en sloot in 1988 haar poorten. Het complex is in de loop van zijn geschiedenis voortdurend geëvolueerd. Tot in de jaren 1970 werden verschillende gebouwen gesloopt, aangepast en uitgebreid. De verschillende gebouwen verschilden sterk in structuur en materialiteit en fungeerden als een soort etalage van 20e-eeuwse industriële gebouwtypologieën. Het Meelfabriek-complex bestaat uit gebouwen met verschillende architectonische kenmerken, materialen en details die hun oorspronkelijke industriële functies weerspiegelen. Deze waarde werd in 2000 bevestigd door de benoeming van tien van de gebouwen tot rijksmonument.
De oudste nog bestaande gebouwen dateren van 1894 en 1907 en zijn uitgevoerd onder de Leidse architect W.C. Mulder. Het silogebouw uit 1907 is een van de oudst bekende gebouwen in Nederland van behoorlijke afmetingen die in gewapend beton zijn uitgevoerd. Tussen 1937 en 1947 heeft architect Buurman de ontwerpen voor zijn rekening genomen, onder meer een molengebouw, een meelpakhuis, een schoonmakerij, twee nieuwe silogebouwen, een dienstwoning en een kantoor-laboratorium. In 1948 begon M.P. Schutte als partner in het architectenbureau van Mulder en Buurman en was verantwoordelijk voor de aanpassingen en uitbreidingen in de jaren vijftig.
Transformatie en nieuwbouw
Studio Akkerhuis Architects (SAA) werd in 2015 ingehuurd om aan de slag te gaan op basis van het bestemmingsplan verkregen door Atelier Peter Zumthor uit Zwitserland. Na grondige analyse werd met een kritisch oog en met lef bekeken wat het monument tot monument maakt. SAA bepaalde vanuit deze gedachte welke elementen versterkt moesten worden en welke onderdelen aangepast dan wel gesloopt konden worden ten gunste van een duurzame transformatie. Ook werden verscheidene nieuwe gebouwen toegevoegd om het complex als geheel te versterken en klaar te maken voor een nieuwe bestemming en toekomst.
Ook de nieuwbouw delen staan in nauwe verbinding met de architecturale waarden van de rijksmonumenten qua materialisatie en techniek: als ware lofts zijn de dragende constructie aan buitenzijde om de binnenruimte zo flexibel mogelijk te houden. Op zoek naar hoogste niveau van zowel kwaliteit in design als comfort, is gezocht naar innovatieve oplossingen. Zo kan bij het Meelpakhuis het oorspronkelijke betonnen plafond van binnen naar buiten doorlopen, dankzij punctuele isolatie en verwarmingselementen die de koudebrug opvangen.
Landschap
LOLA Landscape Architects en tuinontwerper Piet Oudolf brengen samen met SAA de locatie tot leven. De Meelfabriek transformeert tot een toegankelijk complex voor gemengd gebruik waar bezoekers en bewoners een verbazingwekkende diversiteit aan stedelijke en architectonische ruimtes kunnen ervaren. Het project combineert industrieel erfgoed met moderne lifestyle en biedt plek voor wonen, werken en ontspanning. Er is grote aandacht voor details, de ruimtelijke kwaliteit, de programmering met alledaagse en bijzondere functies. De kernwaarden van ontmoeting en verbinding De Meelfabriek Tuin zijn vertaalt naar een nieuw knooppunt voor de stad en haar omgeving.
Het terrein is verdeeld rondom twee centrale omkaderde ruimtes: De Meelfabriek Tuin en het Meelfabriek Plein. Het plein ligt in het hart van De Meelfabriek en wordt een levendige en bruisende plek. De tuin zal een verstilde plek zijn om even weg te dromen. De seizoensdynamiek wordt optimaal benut; elk seizoen onthult de schoonheid van nieuwe kleuren en vormen. Zowel het plein als de tuin worden gedefinieerd door een vergelijkbare betonnen rand, als ware een schilderijlijst. Waar bij de tuin deze deels verhoogd om op te zitten, zal bij het plein gelijkvloers blijven. De bakstenen bestrating verbindt alle gebouwen met elkaar door middel van een ritmische gootlijn. Naast het visuele aspect draagt dit bij aan waterretentie. Al het regenwater rondom de tuin stroomt hiermee weg naar een onderliggend krattenpakket voor wateropslag, waaruit de tuin put in drogere tijden.
Het Meelfabriekterrein is onderdeel van het Singelpark, een park van 6,5 kilometer waarvoor LOLA het masterplan heeft geleverd.
Status anno 2024
Een aantal onderdelen is al klaar, zoals een deel van de openbare ruimte inclusief tuin, bebouwing met studentenwoningen, de ondergrondse parkeergarage, het Molengebouw, Riffellokaal, Directiekantoor, de Singeltoren en het Meelpakhuis. Andere gebouwen zoals de Silotoren, Ketelhuis, Schoonmakerij en de Silogebouwen waar het hotel in komt, zijn nog in ontwikkeling.
Het logo van De Meelfabriek kan worden toegepast volgens onze specificaties of in overleg.
De Meelfabriek in Leiden en Studio Akkerhuis hebben meegedongen naar verschillende prestigieuze prijzen en daarbij indrukwekkende resultaten behaald. Dit grootschalige herontwikkelingsproject, heeft de aandacht getrokken van zowel nationale als internationale jury’s vanwege de unieke combinatie van historische waarde en innovatieve herbestemming. De prijzen en nominaties die De Meelfabriek heeft ontvangen, zijn onder andere:
Awards
2018 – Restauratiefonds Compliment 2018
Voor eigenaar-ontwikkelaar Ab van der Wiel
2019 – World Architecture Festival (WAF)
Project: De Meelfabriek
Category: “Future Project: commercial mixed use”
Winner
2022 – Nationale Staalprijs 2022
Project: De Meelfabriek Molengebouw en Riffellokaal
Shortlisted
2023 – Daktuin van het jaar
Project: De Meelfabriek
Category: “Dak tuin”
Nominatie
2023 – Architectural Heritage Intervention (AHI)
Project: De Meelfabriek Category: “Urban planning”
Finalist
2023 – Rijnlandse Architectuur Prijs 2023(RAP)
Project: De Meelfabriek Category: “Jury prize”
Winner
2023 – Archello Awards 2023
Project: Molengebouw en Riffellokaal Category: “Housing project of the year”
Shortlisted
Project: Singeltoren
Category: “Residential tower of the year”
Finalist
2024 – Architectenweb
Project: Meelpakhuis – Category: “Woongebouw van het Jaar”
Finalist
2024 – Gouden Piramide
Rijksprijs voor inspirerend opdrachtgeverschap Meelhattan b.v.
Nominatie
ONZE FONDSEN
We zijn dankbaar voor de samenwerking met onze trouwe partners;
Nationaal Restauratie Fonds, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Provincie Zuid-Holland
TIJDSLIJN
1 mei 1884: de officiële oprichting van de firma De Koster en Co. door molenaar Adriaan Jacob Koole en graanhandelaar Arie de Koster sr. Samen zetten zij een voor die tijd uiterst moderne fabriek neer aan de Zijlsingel in Leiden. Architect W.C. Mulder krijgt opdracht voor het ontwerp. In 1886 overlijdt Koolen en gaat Koster alleen verder.
1891 hevige brand verwoest het molengebouw. De Koster gaat niet bij pakken neer zitten, hij is een ondernemer en ziet het als kans om juist te verbeteren. Architect W.C. Mulder tekent ook dit meelpakhuis. Na nog een brand volgt in 1902 nieuwbouw met sprinklerinstallatie. In 1907 komen er weer nieuwe silo’s bij: het grootste gebouw in Nederland van geheel gewapend beton.
1928 Voortaan heet de fabriek: “NV Meelfabrieken ‘De Sleutels’, v/h De Koster & CO.” (kortweg: “De Sleutels”). Groei zet door met uitbreidingen, bijbouwen, aanpassen aan tijd en mogelijkheden onder architect Buurman. Tussen 1928 en 1947 worden onder meer een molengebouw, een meelpakhuis, een schoonmakerij, twee nieuwe silogebouwen, een dienstwoning en een kantoor-laboratorium gebouwd. Vader, zoon en kleinzoon De Koster laten de fabriek uitgroeien tot een imposant gebouwencomplex, een icoon van de stad.
Oorlogsjaren De Duitsers lopen overal rond, ondertussen smokkelt personeel meel uit de fabriek, zitten er onderduikers verscholen in de gebouwen en zijn vader en zoon De Koster actief in het verzet.
In de jaren ’50 van de vorige eeuw komt een groot deel van het meel in Nederland uit de meelfabriek ‘De Sleutels’ in Leiden en het brood van één van de vele dochterbedrijven.
1964: De Sleutels wordt overgenomen door het Rotterdams bedrijf Meneba. Hans de Koster bleef nog aan als directeur tot 1967.
1988: Meneba sluit de Leidse meelfabriek. De Leidse fabriek draait nog winsten, maar Meneba moet saneren en gaat terug naar één fabriek in Rotterdam. Bij de sluiting spreekt Hans de Koster de hoop uit dat de fabriek in elk geval nog als monument kan blijven bestaan. Ab van der Wiel heeft dan al zijn interesse laten weten.
2000: Tien gebouwen krijgen status als Rijksmonument, dankzij de inspanningen van STIEL (Stichting Industrieel Erfgoed Leiden).
2002: Peter Zumthor als architect betrokken bij project en vormt het concept van het masterplan ‘back to the bones’. Intussen worden de ruimtes waar mogelijk ingezet voor (kunst)voorstellingen, tv-opnamen en ontvangsten.
2015: Studio Akkerhuis Architects start als architect van gehele project.
2016: Verkoop van eerste lofts gestart. In 2017 eerste huurcontract getekend met bedrijven die zich hier vestigen en start de bouw van de studentenwoningen. Vanaf 2018 zijn deze bewoond. In 2020 komen de bewoners in het Molengebouw en Riffellokaal, in 2022 in de Singeltoren en in 2024 in het Meelpakhuis.
2024: Opening De Meelfabriek Tuin en omringend terrein – de eerste fase is gereed! Delen van tweede fase zijn (bijna) gereed en de derde fase staat in de startblokken.